Na sawannie żyją głównie zwierzęta roślinożerne. Występują tu również nieliczni drapieżcy i padlinożercy.

Zwierzęta roślinożerne:

* Owady:

1.Pasikoniki:

Tettigonia - rodzaj owada z rodziny pasikonikowatych, rzędu prostoskrzydłych. Obejmuje owady dość duże, o masywnym ciele, barwie zielonej lub brązowawej, z długimi skocznymi tylnymi odnóżami. Przechodzą przeobrażenie niezupełne. W Polsce występują m.in. pasikonik zielony i pasikonik śpiewający.

Gatunki

• Tettigonia cantans - pasikonik śpiewający
• Tettigonia caudata - pasikonik długopokładełkowy
• Tettigonia hispanica
• Tettigonia longispina
• Tettigonia silana
• Tettigonia viridissima - pasikonik zielony

2.Mszyce:

Mszyce (Aphidoidea) - nadrodzina owadów w rzędzie pluskwiaków, obejmująca ponad 3,5 tys. gatunków, z czego w Polsce występuje kilkaset. Występują masowo, żerują na roślinach. W większości są szkodnikami upraw.

 

Charakterystyka

Są to owady małe, o miękkim i delikatnym ciele i błoniastych skrzydłach, często zredukowanych. Odwłok baryłkowaty, z zaznaczoną wyraźnie segmentacją.

Mszyce są roślinożerne: wysysają sok z roślin. Często są przyczyną znacznych szkód w uprawach. Przeciw mszycom stosuje się specjalne opryskiwanie specjalnymi preparatami.

Mszyce są niewielkie, a to utrudnia ich zwalczanie. Naturalnym wrogiem mszyc są biedronki, od których mszyce są znacznie mniejsze.

 

Mszyce obsiadają przede wszystkim pąki kwiatowe, co wiąże się z tym, że samice składają jaja na łodyżce w pobliżu pąku. Gdy młode mszyce się wylęgną, natychmiast zaczynają korzystać z soków rośliny.

Mszyce i mrówki

Niektóre gatunki mszyc żyją w symbiozie z mrówkami. Spadź, którą wydzielają sprawia, że niektóre gatunki mrówek (np. europejska mrówka ćmawa) wykorzystują tę słodką substancję do swoich potrzeb, z korzyścią dla samych mszyc, dla których płyn ten jest wydaliną.

 

Gatunki

• Mszyca różano – szczeciowa
• Mszyca wierzbowa pospolita
• Mszyca bzowa

3.Termity:

Termity (Isoptera) - rząd owadów społecznych z podgromady uskrzydlonych.

Nazwa Isoptera jest połączeniem gr. iso- czyli równy, i -ptera, czyli skrzydła - co oznacza równoskrzydłe owady dorosłe (w przeciwieństwie do mrówek, których formy uskrzydlone mają przednią parę skrzydeł większą od drugiej pary skrzydeł). Przechodzą przeobrażenie niezupełne. Termity mają aparat gębowy gryzący. Typowa wielkość termita waha się od 4 do 11 mm długości.

Niektóre gatunki termitów budują imponujące gniazda zwane termitierami. Wszystkie termity są mobilne przez okres swojego życia w związku z czym w termitierze nie ma miejsca, które można określić jako centrum kolonii termitów. Podobnie jak u mrówek jajka i larwy są przenoszone w różne miejsca termitiery. Termity kopiąc w ziemi długie kanały podążają za gradientem zawartości wilgoci podobnie jak korzenie drzew czy też wzdłuż elementów budynków czy nawet korzystając ze szczelin muru budując zamknięte kanały dla utrzymania odpowiedniej wilgotności.

Odżywianie

Termity żywią się w większości drewnem, niektóre gatunki hodują grzyby i żywią się nimi. Termity są często plagą w nowo wybudowanych osiedlach mieszkaniowych wybudowanych na terenach stanowiących wcześniej środowisko termitów. Drewno, z którego budowane są domy staje się nowym źródłem pożywienia. Najchętniej zjadanym przez termity drewnem jest miękkie drewno. Rzadziej pożywiają się drewnem takich drzew jak cyprys czy jałowiec jednakże nie ma takiego drewna, którego zastosowanie gwarantowałoby to, że termity nie zechcą skosztować. W badaniach nad preferencjami żywieniowymi termitów wykazano, że kolejność z jaką dobierają się termity do źródła celulozy jest następująca: czysta luźna celuloza, bibuła i papier, tektura, miękkie drewno, twarde drewno. Termity przetwarzają celulozę na pokarm za sprawą pierwotniaków żyjących w ich organizmach. Do przetrwania termity potrzebują drewna, wilgoci i ciepła. Termity szybko wysychają, gdyż mają cienką "skórę". Jedynie owady uskrzydlone są bardziej odporne na brak wilgoci.

Typy termitów

Wyróżnia się dwa główne typy termitów:

Termity żyjące tylko w drewnie

Termity żyjące tylko w drewnie należą do bardziej prymitywnych. Tworzą kolonie w wydrążonych tunelach wewnątrz martwych konarów i pni drzew. Z tego względu kolonie tego typu termitów rzadko mają więcej jak kilka tysięcy termitów. Gdy zużyją całe drewno i nie mają dostępu do nowych zasobów drewna, kolonia ginie. Podział kastowy u tych termitów jest prostszy. Żołnierze o pomarańczowych głowach i silnych szczękach bronią kolonii przed śmiertelnymi wrogami termitów: mrówkami. Zamiast zwykłych robotników i robotnic występują tak zwani fałszywi robotnicy i robotnice, będący zatrzymaną w rozwoju formą płciową wspomagającą królową i króla w wychowaniu młodych termitów. Wiele z tych fałszywych robotnic i robotników przekształca się w dorosłą skrzydlatą postać i w odpowiednim czasie odlatuje z koloni w celu założenia nowej kolonii.

Termity potrafiące budować tunele poza drewnem

Najwięcej jest gatunków termitów potrafiących budować tunele poza drewnem. Zdolność budowania tuneli pozwala na odnajdywanie wielu źródeł pożywienia, a w związku z tym liczebność ich kolonii waha się między setkami tysięcy a wieloma milionami osobników. U tych termitów istnieje kasta prawdziwych robotnic i robotników, które nie przekształcą się w formę płciową. Kasta żołnierzy może posiadać "uzbrojenie" - szczęki o różnym kształcie. W tej grupie występują termity wyspecjalizowane w pożywianiu się na przykład trawą lub humusem zamiast drewnem.

Ciekawostki

Ciekawostką jest że larwy termitów niekiedy nazywa się "buszmeńskim ryżem" ze względu na ich rolę w diecie łowiecko-zbierackich plemion afrykańskich.

4.Mrówki:

Mrówkowate (Formicidae) - rodzina owadów należąca do rzędu błonkówek, podrzędu trzonkówek. Bardzo rozpowszechnione, występują praktycznie pod każdą szerokością geograficzną. Mrówki tworzą społeczności kastowe żyjące w gniazdach. Liczbę gatunków mrówek szacuje się na ok. 12 tysięcy.

U mrówkowatych, podobnie jak u pszczołowatych, prócz samców i samic występuje również kasta robotnic, czyli samic o niedorozwiniętych narządach rozrodczych. U niektórych gatunków bywa nawet po kilka postaci robotnic. Robotnice opatrzone bardzo silnymi żuwaczkami i wielkimi głowami noszą nazwę żołnierzy. Niekiedy pomiędzy samicami rozwiniętymi płciowo a robotnicami właściwymi występują formy pośrednie. Samce i samice są prawie u wszystkich gatunków skrzydlate, robotnice zawsze bezskrzydłe.

Organizacja społeczna

Mrówki tworzą złożone społeczności o wyraźnej strukturze hierarchicznej i ściśle przydzielonych obowiązkach. Robotnice mają do spełnienia funkcje usługowe. Budują gniazdo, bronią go, zbierają pożywienie, opiekują się potomstwem. Rolą samców jest zaplemnienie królowej; po tym giną. Zadaniem królowej jest składanie jaj, z których po przeobrażeniu powstają nowe mrówki, a także regulacja działania społeczności za pomocą feromonów. Mrówki żyją w zorganizowanej społeczności, w której każda z nich odgrywa przypisaną sobie rolę, przyczyniając się do właściwego funkcjonowania całego mrowiska. Setki tysięcy mrówek żyją w społeczności pod kopcem z nagromadzonych igieł sosnowych i resztek roślin. Cały czas pracując, mieszają one glebę, spulchniają ją i wzbogacają.

Pożywienie

 

 

Pożywienie mrówek to pokarm zarówno roślinny jak i zwierzęcy, na ogół z przewagą tego ostatniego. Istnieją mrówki roślinożerne i wszystkożerne. Z punktu widzenia człowieka duża liczba gatunków mrówek to owady pożyteczne, ponieważ niszczą, zwłaszcza w lasach, larwy wielu gatunków szkodników. Mrówki południowoamerykańskie z rodzaju ‘’Atta’’ i niektórych pokrewnych rodzajów żywią się grzybami rozwijającymi się w ich mrowiskach, na ciastowatej masie, przyrządzonej przez robotnice z przeżutych liści. Dla zdobycia potrzebnego na to materiału mrówki te odbywają stałe wyprawy na drzewa i krzewy, gdzie wycinają z liści żuwaczkami krążki dochodzące do 2 cm średnicy, które następnie przenoszą do gniazda. Mrówki żywią się także dżdżownicami.

*Ssaki:

1.Antylopa:

Antylopy - nazwa potoczna grupy kilkudziesięciu gatunków parzystokopytnych ssaków z rodziny krętorogich (pustorożców) oraz jednego gatunku z rodziny widłorogich - antylopa widłoroga (Antilocapra americana). Małe antylopy nazywa się potocznie gazelami. Antylopy w warunkach naturalnych zamieszkują Afrykę, Azję i Amerykę Północną (antylopa widłoroga). Kilka gatunków introdukowano do Ameryki Północnej i Południowej. Często spotykane w ogrodach zoologicznych.

Niektóre gatunki antylop

Jest około 90 gatunków antylop w około 30 rodzajach, z których około 15 jest zagrożonych. Obejmują:

Adaks (Addax nasomaculatus) - afrykańska antylopa pustynna z rodziny krętorogich. Zamieszkuje Saharę od Mauretanii do Sudanu. Obecnie adaks należy do najrzadszych antylop. Bawolec (Alcelaphus buselaphus) - duża antylopa z rodziny krętorogich. Występuje w Afryce środkowej i południowej, na sawannach i stepach, na terenach równinnych i górzystych. Bejsa (Oryx gazella beisa) - duża antylopa z rodziny krętorogich, podgatunek oryksa. Zamieszkuje górzyste tereny Afryki Wschodniej. Bongo (Tragelaphus euryceros) - antylopa z rodziny pustorożców, o ubarwieniu rdzawobrązowym z poprzecznymi, białymi pręgami, z mocnymi, lirowato wygiętymi rogami występującymi u obu płci. Zamieszkuje środkowoafrykańskie lasy i stoki gór. Garna (Antilope cervicapra) - niewielka antylopa z rodziny pustorożców, zaliczana do gazel, bardzo szybka i zwinna, o rogach prostych, lekko śrubowatych, występujących tylko u samców. Zamieszkuje otwarte tereny wschodniej części Indii. Gazela - rodzaj zwierząt z rodziny pustorożców, bardzo zwinne i szybkie, wyróżnione w grupie antylop ze względu na małe rozmiary, smukłą, delikatną budowę. Zamieszkują pustynie i stepy Afryki i Azji. Gnu pręgowane (Connochaetes taurinus) - antylopa o głowie podobnej do krowiej, z tułowia, grzywy i ogona — do konia. Żyje na równinach południowej i wschodniej Afryki.

Eland (Taurotragus oryx) - zwierzę z rodziny krętorogich, największa z antylop, ubarwienie brunatno-rude z poprzecznymi białymi paskami. Występuje w równikowej i południowej Afryce. Kama (Alcelaphus buselaphus caama) - zwierzę z rodziny krętorogich, podgatunek antylopy krowiej występujący w południowej Afryce w rezerwatach. Kudu wielkie (Tragelaphus strepsiceros) - antylopa o płowym umaszczeniu, z kilkoma poprzecznymi, białymi pręgami; samiec ma długie, kręcone rogi. Zamieszkuje stepy Afryki wschodniej, w dużym stopniu wytępiona. Niala grzywiasta (Tragelaphus angasii) - antylopa występująca w południowej Afryce, słowo „grzywiasta” w nazwie gatunku pochodzi od długich włosów, które można zaobserwować na szyi i brzuchu samca. Nilgau (Boselaphus tragocamelus) - największa antylopa azjatycka zamieszkująca subkontynent indyjski. Springbok (Antidorcas marsupialis) - mała (75 cm w kłębie), brązowo-biała gazela. Zamieszkuje południową i południowo-zachodnią Afrykę, w dużym stopniu wytępiona. Suhak (Saiga tatarica) - zwierzę z rodziny krętorogich, zaliczane do antylop, o żółtawoszarej sierści, dużej głowie, silnie wydętym nosie; zamieszkuje w małych stadach stepy i półpustynie środkowej Azji i regionu podkaukaskiego.

2.Zebry( zebra stepowa):

Zebra stepowa (Equus quagga, poprzednio Equus burchelli) - gatunek ssaka z rodziny koniowatych, najliczniejszy gatunek zebry. Nie jest zagrożony wyginięciem. Często spotykane w ogrodach zoologicznych, również w Polsce.

Wcześniej E. quagga quagga i E. burchelli burchellii klasyfikowane były jako odrębne gatunki. Na skutek rewizji podgatunków E. quagga w 2004. uznaje się, że są to podgatunki zebry stepowej.

Dane liczbowe

• wysokość w kłębie: 1,25 - 1,4 m
• długość: 2,3 m
• długość ogona: 45-50 cm
• waga: 200-300 kg
• ciąża: 1 rok
• liczba młodych: 1
• dojrzałość płciowa: do 4 roku życia
• pożywienie: roślinożerna
• może rozpędzić się do prędkości 60 km/h
• długość życia: 30 - 35 lat

Występowanie

Występuje na sawannach i stepach w południowo-wschodniej Afryce, od południowej Etiopii do wschodniej Republiki Południowej Afryki

Odżywianie

Roślinożerne, głównym pożywieniem są trawy.

3.Bawoły:

Bawół afrykański, bawół kafryjski lub bawół przylądkowy (Syncerus caffer) - duży ssak roślinożerny należący do rodziny krętorogich (Bovidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Syncerus Hodgson, 1847. Osiąga 1.6 metrów wysokości, 2.8 metrów długości. Przeciętnie, dorosły samiec ma 1.5 m wysokości i waży 600 - 750 kg, podczas gdy samica jest 10-15 cm mniejsza i waży 400 - 550 kg. Byki w wieku dziesięciu lat lub starsze osiągają swoje pełne rozmiary i mogą ważyć powyżej 900 kg. Afrykański bawół nie jest blisko spokrewniony z nieco większym azjatyckim bawołem wodnym. Jego pochodzenie wciąż pozostaje niejasne.

Zasięg występowania i siedlisko

Występują od otwartej sawanny do gęsto porośniętych lasów tropikalnych. Zasięg występowania obejmuje takie państwa jak Sudan, Zambia, Zimbabwe, Namibia, Botswana, Mozambik, Republika Południowej Afryki, Kenia i Tanzania.

 

Wygląd

Sierść bawołów ciemnieje z wiekiem. W końcu staje się ciemnobrązowa, prawie czarna. Osadzone na dużej głowie rogi są u podstawy bardzo masywne. Występują u obu płci, jednak wypustkę rogową posiadają tylko samice. Silne kończyny są zakończone dwoma palcami pokrytymi racicami. Ogon zakończony dużym chwostem sięga pęcin.

Wielkość

Wysokość w kłębie:
140-160 cm
Długość ciała:
240-340 cm
Rozpiętość rogów:
około 1 m
Waga:
400-900 kg
Długość życia:
do 20 lat

Tryb życia

Podczas pory suchej stada bawołów liczące nawet do 2000 osobników dzielą się na mniejsze grupy. Z powodu upałów często zażywają kąpieli błotnych, a potem ocierają się o korę drzew, żeby pozbyć się zaschniętej warstwy błota.

Zachowanie

Bawół afrykański jest potężnym ssakiem, który ma niewielu naturalnych wrogów poza człowiekiem. Dorosłe bawoły potrafią skutecznie bronić się przed stadem lwów. Lwy polują na bawoły regularnie, ale zwykle robią to stadnie zwalając z nóg samotne osobniki. Tylko duże samce lwów były znane z zabicia w pojedynkę dorosłego bawoła. Lampart i hiena cętkowana są groźne tylko do nowo narodzonych cieląt. Bawół afrykański nigdy nie został udomowiony.

Jest zaliczany do "Wielkiej piątki Afryki", powszechnie uważany jest za bardzo niebezpieczne zwierzę, ponieważ przebija rogami i zabija kilku ludzi co roku. W Afryce uważa się, że bawoły zabijają więcej ludzi niż jakiekolwiek inne zwierzę, pomimo że hipopotamy nilowe i krokodyle nilowe mają więcej ofiar na koncie. Bawoły cieszą się złą sławą wśród myśliwych polujących na grubego zwierza jako bardzo niebezpieczne zwierzęta. Obserwowano jak ranne zwierzęta zasadzały się i ścigały atakując myśliwych.

Pokarm

Żywią się różnymi gatunkami traw. Chętnie zjadają też bulwy. W lesie podgryzają liście, pąki i pędy. Potrzebują stałego dostępu do wody - dorosły osobnik potrzebuje dziennie 30 litrów wody, a w czasie suszy nawet 40. Żerują nocą i w chłodniejszych porach dnia.

4.Nosorożce:

Nosorożce, nosorożcowate (Rhinocerotidae) - rodzina dużych ssaków nieparzystokopytnych.

Ciało masywne, ciężkie, okryte grubą skórą, prawie całkowicie pozbawioną włosów, kończyny słupowate, trójpalczaste, zakończone kopytami. W okolicy nosowej jedno lub dwa rogowe wyrośla, pierwsze osadzone na kości nosowej, drugie (jeśli występuje) na kości czołowej. Oczy i uszy małe. Skóra bez gruczołów łojowych i potowych, podzielona na twarde płyty.

Tryb życia głównie nocny. Żyją głównie samotnie, rzadziej parami lub rodzinami (samica z młodzieżą). Samica po 13-16-miesięcznej ciąży rodzi 1 młode co 3-4 lata. Zamieszkują sawanny i zarośla Afryki i Azji Południowo-Wschodniej.

W XIX wieku nosorożce zaliczano do rzędu gruboskórych, wraz ze słoniami i hipopotamami.

 

5.Słonie:

Słoń afrykański (Loxodonta africana) – ssak z rodziny słoniowatych, największy ze współcześnie żyjących gatunków ssaków lądowych. Wcześniej uznawany jako jeden gatunek wraz z afrykańskim słoniem leśnym (Loxodonta cyclotis). Zwierzę stadne, zamieszkuje afrykańską sawannę, lasy i stepy od południowych krańców Sahary po Namibię, północną Botswanę i północną część Afryki. W starożytności wykorzystywane jako zwierzęta bojowe.

Podstawowe dane

Wielkość

• Wysokość: samiec – od 3 do 4 m, samica od 2,2 do 2,6 m
• Długość: samiec – od 6 do 7,5 m, samica – od 4,9 do 6,2 m
• Waga: samiec – od 4000 do 6000 kg, samica – od 2100 do 3200 kg
• Długość ciosów: do 3 m
• Ciężar ciosów: od 30 do 40 kg

Rozmnażanie

• Dojrzałość płciowa w wieku: 14-15 lat
• Okres godowy: cały rok
• Długość ciąży: od 20 do 22 miesięcy
• Liczba młodych: 1

Tryb życia

• Zwyczaje: żyje w grupach rodzinnych
• Odgłosy: głębokie chrząkanie jako stała forma komunikacji, trąbienie, gdy jest zdenerwowany
• Pożywienie: rośliny
• Długość życia: ok. 70 lat

Cechy charakterystyczne

• Uszy – sięgają do 1,5 m długości. Wykorzystywane są jako wachlarze do chłodzenia całego ciała.
• Trąba – służy do oddychania, wąchania, picia i "kąpieli" jak również do zbierania pożywienia i zrywania gałęzi z wyższych partii drzewa. Jest zakończona dwoma palczastymi wyrostkami.
• Zęby – tylko cztery funkcjonalne zęby długości 30 cm, po jednym z każdej strony szczęki. Mogą one odrastać nawet sześć razy.
• Ciosy (błędnie zwane kłami) – przedłużone siekacze, rosną w ciągu całego życia zwierzęcia.
• Stopy – spodnia ich strona jest miękka i delikatna, dzięki czemu zwierzę mimo olbrzymiej wagi może poruszać się bezszelestnie.
• Skóra – pomarszczona, pokryta szczątkowym owłosieniem. U młodych słoni pokryta jest rzadkimi grubymi włosami.

Słoń afrykański jest większy od swego krewniaka, słonia indyjskiego (azjatyckiego)

 

Pożywienie

Słonie są wyłącznie roślinożerne. Pożerają różnego rodzaju trawy, liście, mniejsze gałęzie i konary oraz owoce. Nieliczne zęby, jakie posiadają słonie, wykorzystywane są do rozdrabniania pożywienia, Jeżeli słoń straci wszystkie zęby na raz, nie może jeść i ginie z głodu. Dzieje się tak najczęściej w 70. roku życia.

Dzienne zapotrzebowanie pokarmowe u większych osobników przekracza 200 kg. Zapotrzebowanie na wodę sięga 190 l w ciągu dnia. Dziennie słoń wydala ok. 80-90 kg kału.

6.Żyrafy:

Żyrafa (Giraffa camelopardalis) - parzystokopytny ssak roślinożerny oraz najwyższe z żyjących obecnie zwierząt. Zamieszkuje afrykańskie sawanny na południe od Sahary. Jest spokrewniona z jeleniami i bydłem rogatym, jednak należy do osobnej rodziny żyrafowatych (Giraffidae), razem z najbliższym krewniakiem okapi.

Występowanie i biotop

Obecny zasięg występowania gatunku obejmuje tereny Afryki subsaharyjskiej od Czadu po północną Botswanę, Natal i Transwal - dawne prowincje RPA. Wcześniej występowały w Afryce Zachodniej, gdzie wyginęły poza szczątkową populacją w Nigrze. W Afryce Południowej zostały reintrodukowane do rezerwatów. Siedliskiem żyraf są suche tereny trawiaste (sawanny) i lasy parkowe. Mogą przebywać z dala od źródeł wody.

Charakterystyka

Jest to jedyny gatunek, u którego wzrost mierzy się do czubka głowy, nie do kłębu. Samce, większe od samic, osiągają wzrost do ponad 5 metrów i wagę ponad 1300 kilogramów. Rekordowe wymiary zanotowane u samca żyrafy Rotschilda wynosiły 5,87 m wysokości i 2000 kg masy ciała. Samice są mniejsze od samców.

Przednie nogi żyrafy są bardzo cienkie i długie, dłuższe od tylnych. Szyja waży 272 kg, długa oparta na zaledwie 7 kręgach jak u większości ssaków (cały kręgosłup składa się z 24 kręgów). Wzdłuż karku biegnie krótka grzywa. Na głowie 2 do 5 malutkich wyrostków kostnych, okrytych skórą, obecnych u obu płci. Długi ogon jest zakończony pękiem włosów. Ubarwienie od brunatnego lub ciemnordzawego do białego, w ciemne plamy o różnej wielkości i kształcie - ich rysunek stanowi cechę osobniczą, jest stały przez całe życie. Nasilenie koloru jest zależne od pory roku i samopoczucia zwierzęcia. Umaszczenie żyraf stanowi kamuflaż, naśladuje rozproszone światło sawanny.

Żyrafy poruszają się inochodem.

Tryb życia

Aktywna w dzień, szczególnie rano i wieczorem. Żywi się liśćmi i pędami drzew. Żyje w stadach o hierarchicznej strukturze, składających się z kilkunastu do (rzadziej) kilkudziesięciu osobników. Rywalizujące samce toczą między sobą rytualne pojedynki siłowe polegające na przeginaniu na bok szyi przeciwnika.

Ciąża u żyrafy trwa 14-15 miesięcy, nowo narodzone cielę mierzy około 1,80-2 m wysokości w kłębie i waży 50-55 kg. Żyrafa żyje 20-30 lat.

*Ptaki:

1.Struś:

Struś (Struthio camelus) - duży ptak nielotny z rodziny strusiowatych, zamieszkujący ( w zależności od podgatunku):

• struś północnoafrykański (S. c. camelus)- północna Afryka na południe od Atlasu po Senegal, Nigerię, Sudan i Etiopię. Żywoczerwona barwa szyi.
• struś somalijski (S. c. molybdophanes) - wschodnia Afryka. Obecnie najmniejszy podgatunek.
• struś południowoafrykański (S. c. australis) - południowa Afryka, na południe od rzeki Zambezi. W okresie godowym zarówno głowa i szyja jak i nogi żywoczerwone.
• struś masajski (S. c. massaicus)- wschodnia Kenia i część Tanzanii. Szyja czerwona jedynie w okresie godowym, poza nim bladoróżowa.
• struś syryjski (S. c. syriacus) - pustynie Syrii i Półwyspu Arabskiego. Wymarł w 1940 lub 1941. Był najmniejszym podgatunkiem
• struś afrykański czarny - krzyżówka s. północnoafrykańskiego z s. południowoafrykańskim. Cechuje ją krępa budowa ciała. Jest to najczęstsza forma w hodowli.

 

 

Cechy gatunku 

Ubarwienie - samiec: Czarne, jedynie pióra na końcach skrzydeł i ogona białe. Samica - cała brązowa, końce wszystkich piór jasne. Głowa, górne ²/₃ szyi i nogi nagie. Barwa skóry pozwala odróżnić poszczególne podgatunki. Posiada dwa palce u stopy. Większy - odpowiednik palca środkowego - potężny, zaopatrzony w pazur, mniejszy - odpowiednik palca zewnętrznego pozbawiony pazura. W żołądku mięśniowym zwanym mielcem znajdują się gastrolity pomagające w trawieniu pokarmu. Ma doskonały wzrok - widzi dobrze na odległość do 5 km. Zwykle w stadach po 5-6 osobników (jeden samiec z haremem), w towarzystwie innych zwierząt. Rzadko stada do 50 sztuk. Są to największe i najszybsze nielotne ptaki lądowe. Na dłuższych dystansach biegają z prędkością 50 km/h, a w sprincie nawet 70 km/h. Mogą żyć nawet 75 lat

Wymiary średnie 

wysokość: 1,7-2,5 m
masa: 93-150 kg
Samice są nieco mniejsze od samców.

Biotop 

Pustynie i półpustynie o skąpej roślinności. Struś masajski - sawanna.

Gniazdo 

W formie płytkiego dołu w piasku. W gnieździe jaja wszystkich samic haremu (15 do 60 sztuk).

 

 

Jaja 

Duże, nawet do półtora kilograma, o objętości kilkudziesięciu kurzych jaj.

Wysiadywanie 

Jaja wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 5 do 6 tygodni głównie przez samca (w dzień czasem zmieniany przez którąś z samic). Rodzice wykazują silny instynkt opiekuńczy.

Pożywienie 

roślinne, czasem łapią niewielkie gady.

Zwierzęta drapieżne:

*Ssaki:

1.Lew:

Lew (Panthera leo) – duży, mięsożerny ssak lądowy z rodziny kotowatych, drugi po tygrysie - co do wielkości - wśród czterech ryczących, wielkich kotów. Jedyny kot żyjący w zorganizowanych grupach socjalnych, zaliczany do tzw. wielkiej piątki Afryki - pięciu najbardziej niebezpiecznych zwierząt afrykańskich (słoń, nosorożec, bawół, lew i lampart). Samiec lwa, łatwo rozpoznawalny po grzywie, może ważyć 200-250 kg. Samice są znacznie mniejsze, ważą 110–160 kg i nie posiadają grzywy. Samce zajmują się zdobywaniem i obroną terytorium oraz ochroną stada i zapładnianiem samic. Samice polują i opiekują się lwiątkami. Niegdyś zamieszkiwały Afrykę, Azję i Europę, a jeśli uznać lwy amerykańskie za podgatunek Panthera leo - to również Amerykę Północną i Południową. Współcześnie występują tylko w Afryce, gdzie są narażone na wyginięcie i szczątkowo w Indiach, gdzie ich stan liczebny określony został jako krytyczny.

Etymologia nazw lew i Panthera leo nie jest jednoznacznie wyjaśniona. Słowo leo pochodzi od łacińskiego leō, leōnis, które z kolei wywodzi się ze starogreckiego leōn/λεων. Dalszych źródeł autorzy dopatrują się w języku hebrajskim i staroegipskim.

Lew jako gatunek został opisany naukowo przez Linneusza pod nazwą Felis leo (Linnaeus, 1758), następnie przeniesiony do rodzaju Leo Brehm, 1829, a w końcu zaliczony przez Pococka do rodzaju Panthera w 1930.Pochodzenie słowa Panthera jest często wyjaśniane jako złożenie greckiego pan- oznaczającego wszech- i thēr oznaczającego zwierzę, co miałoby nawiązywać do dawnego szerokiego zasięgu występowania lwów. Online Etymology Dictionary wyjaśnienie takie uważa za etymologię ludową i dopatruje się pochodzenia słowa panthera z orientalnych określeń ubarwienia zwierzęcia

Zasięg występowania i siedlisko

Pierwotny zasięg występowania lwów obejmował tereny Eurazji od Portugalii po Indie, większą część Afryki oraz Amerykę - od północy po Peru. Stopniowo eliminowany z Ameryki i Europy, ostatni obszar występowania w Europie to Kaukaz, gdzie spotykano je jeszcze w X w. n.e. Pod koniec XIX i na początku XX w. wyginęły w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie. Z pierwotnego zasięgu został wyeliminowany przez czynniki środowiskowe i działalność człowieka i ograniczony wyłącznie do terenów Afryki i Indii. Większość obecnej populacji szacowanej pomiędzy 16000 a 30000 osobników występuje we wschodniej i południowej części Afryki.

Na przekór popularnemu określeniu "król dżungli" lew jest zwierzęciem otwartych równin. Można go spotkać w całej Afryce, głównie subsaharyjskiej, z wyjątkiem terenów pustynnych i lasów równikowych. Lwy dobrze się adaptują do wielu środowisk, lecz preferują sawanny bogate w ssaki kopytne, gdzie - obok hieny cętkowanej - są drugim, wielkim drapieżnikiem. Zasiedlają również tereny krzaczaste, górskie i półpustynne. W górach Bale w Etiopii populacja lwów żyje na wysokości 4240 m n.p.m. W Afryce Południowej zostały wytępione, za wyjątkiem osobników chronionych w parkach narodowych Krugera i Kalahari Gemsbok.

Nieliczna obecnie populacja lwów azjatyckich (Panthera leo persica), które w czasach historycznych żyły na Bałkanach, lasach Grecji przez Persję, aż do Indii, występuje współcześnie tylko w lesie Gir w stanie Gujarat w północnych Indiach. W 2005 odnotowano w tym rezerwacie 359 lwów. Rezerwat ma powierzchnię ok. 1412 km².Ten podgatunek jest krytycznie zagrożony wymarciem.

Większość publikowanych prac na temat lwów opiera się na obserwacjach populacji z Serengeti i Ngorongoro.

 

Lew jest bardzo dużym kotem ustępującym rozmiarami jedynie tygrysowi. Masywne ciało z czterema potężnymi, silnie umięśnionymi łapami, zakończonymi ostrymi pazurami, wyposażone w silne szczęki jest doskonale przystosowane do powalania i zabijania nawet bardzo dużych zwierząt. Na krótkich dystansach może osiągnąć prędkość do 60 km/h. Jest raczej sprinterem, a nie długodystansowcem.

Kolejną - obok stadnego trybu życia - cechą wyróżniającą lwy wśród pozostałych kotowatych jest najsilniej zaznaczony dymorfizm płciowy. Samce są o 20-35% większe, o 50% cięższe od samic i mają grzywę długich włosów otaczającą głowę i kark, zachodzącą na barki - z wyjątkiem samców populacji z Tsavo i Senegalu, u których grzywa nie występuje lub jest szczątkowa.

Sierść lwów jest jasnobrązowa, biała na brzuchu i wewnętrznych częściach nóg, grzbiet i uszy czarne, grzywa samca od płowej (brązowo-żółtej) przez rudawą, kremową do niemal czarnej. Spotykana jest - choć rzadko - forma o białym umaszczeniu. Młode mają cętki, które zanikają z wiekiem.

W sprzyjających warunkach ryk lwa słychać z odległości pięciu kilometrów. Dominujące w stadzie samce ryczą, aby oznajmić obcym swoją obecność na zajmowanym obszarze (terytorializm), a członkom stada wskazać swoje aktualne położenie.

2.Lampart:

Lampart (pantera, leopard, rysiec) (Panthera pardus) – ssak z rodziny kotowatych. Czwarty pod względem wielkości kot świata (po tygrysie, lwie i jaguarze), jeszcze dość liczny w swoim naturalnym środowisku.

Występowanie

Występuje w całej Afryce (z wyjątkiem pustyń) oraz południowej i środkowej Azji. Zamieszkuje wilgotne, zwarte lasy i suchą sawannę, tereny górzyste i równiny.

• Zanzibar – wytępiony
• Azja Mniejsza – prawdopodobnie wytępiony
• wyspa Samos – wytępiony
• Bliski Wschód
• Afganistan, Zakaukazie, Kaukaz Północny po rzeki Kubań i Terek Rosyjski Daleki Wschód po Amur – wytępiony poza Krajem Nadmorskim (Przymorski)
• Chiny, Indochiny, południowa Azja Centralna
• subkontynent indyjski wraz z Cejlonem
• Jawa i Sumatra

Charakterystyka

Lampart to średniej wielkości kot, posiada okrągłe uszy osadzone na głowie o krótkim pysku. Szerokie łapy wyposażone są w ostre pazury.

 

 

Sierść jest błyszcząca, na grzbiecie i bokach usiana ciemnymi plamami o wielkości grochu albo orzecha. Plamy te układają się w rozetki bez plamek w środku. Jest to istotna cecha w rozpoznawaniu różnicy między lampartem (panterą) a jaguarem amerykańskim, gdyż jaguar w środku tych plam posiada dwie, czasem trzy plamki.

Pantery żyjące w lasach są mniejsze od tych, które żyją na sawannach. Różnią się też ubarwieniem. Koty zamieszkujące tereny otwarte mają jaśniejsze i rzadziej rozmieszczone cętki.

Oprócz osobników cętkowanych spotyka się również pantery czarne. Czarna pantera, choć długo uważana była za odrębny gatunek, wcale nim nie jest. Swoją barwę zawdzięcza większej ilości pigmentu (melaniny). Przy dobrym świetle można zauważyć charakterystyczne cętki.

(więcej informacji o  lamparcie  w  podstronie ,,zwierzęta  lasów  równikowych)

  Zwierzęta półpadlinożerne:

1.Gepard:

Gepard (Acinonyx jubatus) — ssak z rodziny kotowatych rzędu drapieżnych.

Nazwa rodzajowa, Acinonyx, oznacza po grecku "nieruchomy pazur" (gepardy jako jedyne koty nie mogą chować pazurów), a nazwa gatunkowa, jubatus, oznacza po łacinie "grzywiasty", z powodu grzywy, która zdarza się u niektórych młodych gepardów (tzw. "reksów").

Polska nazwa "gepard" pochodzi z średniowiecznej łaciny: gattus pardus, co znaczyło "kot-leopard".

 

 

Gepardy na wolności można spotkać przede wszystkim w Afryce, ale w przeszłości zamieszkiwały powszechnie także północne Indie i płaskowyż irański, gdzie zostały udomowione przez arystokratów i używane podczas polowań na antylopy, w ten sam sposób jak obecnie charty w Europie. Obecnie prócz południowej Afryki, gdzie występują jeszcze stosunkowo licznie, ale tylko na obszarach parków narodowych i rezerwatów, można je spotkać w niewielkich populacjach na południowych obrzeżach Sahary, a także w izolowanej lokalizacji w Iranie. Duży stopień wsobności tej ostatniej populacji stwarza poważne ryzyko dla szans jej przetrwania. Główne ryzyko stanowią choroby genetyczne i presja środowiska, a także zagrożenie ze strony innych drapieżników (np. lwów, hien). Obecnie 95% gepardów ginie nie osiągnąwszy samodzielności. Dla porównania: na obszarach sławnego "raju dzikich zwierząt", Serengeti, żyje około 300 gepardów i około 3 tysięcy lwów i 9 tysięcy hien cętkowanych. Obecną liczebność gatunku (na swobodzie) szacuje się na około 12 tysięcy osobników.

Gepard preferuje biotopy typu otwartego, takie jak półpustynie i sawanny.

 

 

Ciało geparda jest smukłe i muskularne z długimi nogami, mimo iż wygląda na wątłego i delikatnego. Klatka piersiowa jest obszerna, a talia wąska. Ma małą głowę i krótki pysk, wysoko umieszczone oczy, duże nozdrza i małe okrągłe uszy. Jako jedyny z kotowatych nie potrafi chować pazurów. Futro geparda jest płowe z okrągłymi czarnymi plamkami i czarnymi liniami po bokach pyska. Dorosły samce ważą przeciętnie 38-58 kg z kolei samice 30-42 kg. Długość ciała wynosi od 112 do 135 cm, podczas gdy ogon mierzy do 84 cm. Samce są przeważnie większe niż samice, mają także nieco większą głowę i muskularniejsze ciało.

Gepard jest nietypowym członkiem rodziny kotowatych (Felidae), który poluje polegając raczej na swoim wzroku i szybkości, niż z ukrycia. Jest najszybszym zwierzęciem lądowym i na krótkich dystansach może osiągnąć prędkość do 113 km/h. Gepardy są jedynymi wielkimi kotami, które nie ryczą a wydają inne dźwięki. Potrafią ćwierkać, szczekać, syczeć, mruczeć, miauczeć i rechotać.

 

 

Gepardy są drapieżnikami, jedzą głównie małe (do 40 kg) ssaki, takie jak gazele, impale, młode gnu i zające. Po podejściu do ofiary na dystans około 10 m rozpoczyna się pościg. Polowanie zazwyczaj kończy się w ciągu minuty. Jeśli gepardowi nie uda się szybko złapać zdobyczy, woli poczekać na inną okazję niż marnować energię. W przeciwieństwie od innych wielkich kotów polujących głównie nocą, Gepard jest drapieżnikiem prowadzącym dzienny tryb życia. Poluje zazwyczaj z samego rana albo późnym wieczorem gdy nie jest za ciepło, ale wciąż jest dość światła.

 

2. Serwal:

Serwal (Leptailurus serval lub Felis serval)- ssak łożyskowy z rodziny kotowatych, rzędu drapieżnych. Jest spotykany na południe od Sahary. Jego ciało jest smukłe, kończyny długie.

Wysokość w kłębie

Około 62 cm

Długość ciała bez ogona

Dochodzi 100 cm

Długość ogona

Do 40 cm

Masa ciała:

9-18 kg

Wygląd ogólny:

Smukłe ciało osadzone na długich kończynach jest pokryte sierścią gestą, ubarwioną żółtawo z brązowym lub szarym odcieniem, cętkowaną. Duże uszy serwala wychwytują każdy dźwięk.

Pożywienie

Serwal żywi się małymi ssakami, antylopami, ptakami. Nie pogardzi jaszczurką, wężem, świeżą trawą czy owocami.

Dojrzałość płciowa:

2 lata

Rozród

Ciąża trwa około 2-2,5 miesiąca. Serwal zamieszkuje głównie obszary stepowe. Około 2-3 młodych ważących 250 gramów rodzi się w opuszczonej norze lub szczelinie skalnej. W wieku 9-12 miesięcy koty oddalają się od matki.

Biotop

Zamieszkuje głównie obszary stepowe

Ochrona

Dawniej był obiektem polowań. Obecnie jest chroniony przepisami Konwencji Waszyngtońskiej (CITES).

Inne

• długość życia: 19 lat

*Zwierzęta padlinożerne:

*Ssaki:

1.Szakale:

Szakal - nazwa kilku gatunków średniej wielkości drapieżników z rodziny psów. Szakale są mniejsze od wilków, mają krótkie kończyny i bardziej wysmukły pysk. Żywią się drobnymi zwierzętami, padliną i roślinami. Najpospolitszym gatunkiem jest szakal złocisty, zamieszkujący północną Afrykę, Azję i Półwysep Bałkański.

*Ptaki:

1.Sępy:

Sępy (sępy Starego Świata) (Gypaetinae syn. Aegypiinae) – podrodzina ptaków z rodziny  jastrzębiowatych. Obejmuje gatunki padlinożerne, zamieszkujące Stary Świat. Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:

• szerokie skrzydła o dużej rozpiętości
• naga, lub pokryta rzadkim puchem głowa i szyja
• gniazdo na drzewie lub skalnej półce
• 1-2 jaja w zniesieniu
• wysiadywanie trwa 42-60 dni
• młode opuszczają gniazdo w wieku 10-18 tygodni.

 

Do rodziny należą następujące rodzaje i gatunki:

• Rodzaj: Necrosyrtes
  • ścierwnik brunatny (Necrosyrtes monachus)
• Rodzaj: Gyps
  • sęp afrykański (Gyps africanus)
  • sęp bengalski (Gyps bengalensis)
  • sęp himalajski (Gyps himalayensis)
  • sęp indyjski (Gyps indicus)
  • sęp długodzioby (Gyps tenuirostris syn. Gyps indicus tenuirostris)
  • sęp plamisty (sęp Rüppella) (Gyps rueppellii)
  • sęp płowy (Gyps fulvus)
  • sęp przylądkowy (Gyps coprotheres)
• Rodzaj: Aegypius
  • sęp kasztanowaty (Aegypius monachus)
• Rodzaj: Torgos
  • sęp uszaty (Torgos tracheliotus)
• Rodzaj: Trigonoceps
  • sęp białogłowy (Trigonoceps occipitalis)
• Rodzaj: Sarcogyps
  • sęp łysy (Sarcogyps calvus)

Na sawannie spotyka się również takie gady:

1.Węże:



2.Gekony:




3.Kameleony:



( informacje o tych gadach w podstronie,, zwierzęta lasów równikowych)