W lesie równikowym występuje bogactwo flory. To niektóre gatunki roślin:

1.Kakaowiec:

Kakaowiec właściwy (Theobroma cacao L.) nazywany także kakaowym drzewem - gatunek rośliny z rodziny zatwarowatych (Sterculiaceae). Pochodzi z wilgotnych lasów tropikalnych Ameryki Południowej i Środkowej, poza tym jest szeroko rozpowszechniony w uprawie. Obecnie największe powierzchnie upraw znajdują się w Afryce.

 

 

Morfologia

Pokrój

Wieczniezielone drzewo o zwartej koronie wysokości 10-15 m lub krzew do 5 m wysokości. Ma cienką, cynamonowobrązową korę.

Liście

Ulistnienie naprzemianległe. Liście zimozielone, podłużniejajowate do szerokolancetowatych, skórzaste. Mają długość 20-30 cm.

Kwiaty

Różowe do czerwonych, osadzone na krótkich szypułkach wyrastających w pęczkach bezpośrednio z pnia i konarów. Takie zjawisko nazywa się kauliflorią. Kwiaty składają się z 5 czerwonych działek kielicha, 5 cytrynowożółtych z czerwonymi prązkami płatków korony, 1 pięciodzielnego słupka i 5 pręcików.

Owoce

Owalne jagody (250 X 100 mm), bruzdkowane lub gładkie o kształcie przerośniętego ogórka. Okryte są grubą łupiną. Zawierają 20 do 60 płaskich lub kulistych nasion ("ziaren kakaowych"), które są pogrążone w przyjemnie pachnącym, czerwonawym miąższu o słodkawym smaku.

Zastosowanie

• Surowiec: Dojrzałe owoce usypuje się w pryzmy, które pod przykryciem w ciągu 4-5 dni ulegają wstępnej fermentacji. Następnie ekstrahuje się nasiona, które poddawane są wtórnej fermentacji, a po niej suszone. Kolejnym krokiem jest prażenie i mielenie, w wyniku czego otrzymywana jest gęsta masa, z której w procesie tłoczenia otrzymuje się masło kakaowe, a odtłuszczone wytłoczyny, poddane powtórnemu mieleniu, przybierają postać proszku kakaowego - kakao.

 

 

·  Produkty spożywcze:

• kakao
• masło kakaowe

2.Palma oleista:

Olejowiec gwinejski (Elaeis guineensis Jacq.) - gatunek rośliny z rodziny arekowatych (Arecaceae). Najczęściej nazywany jest palmą olejową, ma również inne nazwy zwyczajowe: masłopalma gwinejska, olejnik gwinejski.

Charakterystyka

Owoce

Oleiste (do 70% tłuszczu), w nasionach zawierają także duże ilości białka (26%).

Biotop

Klimat równikowy wilgotny.

Zastosowanie

• Roślina uprawna: główne rejony uprawy to ojczysta Demokratyczna Republika Konga, ponadto kraje Afryki Zachodniej i Środkowej, Malezja, Indonezja, Kolumbia i Ekwador.
  • Olej wykorzystuje się do produkcji margaryny, mydła, kosmetyków.
  • Nasiona należą do podstawowych produktów żywieniowych ludności zamieszkującej strefę tropikalną.
  • Wytłoki są cenną paszą dla zwierząt.

3.Kauczukowiec:

Kauczukowiec, hewea (Hevea Aubl.) - rodzaj wiecznie zielonych drzew z rodziny wilczomleczowatych. Kauczukowiec pochodzi z Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej.

Charakterystyka

Kora

Występuje w niej lateks - sok mleczny, pozyskiwany przez nacięcie kory pnia.

Liście

Trójdzielne.

Kwiaty

Niepozorne, tworzą wiechy.

Owoce

Przypominają trzy zrośnięte ze sobą kulki.

 

 

 

 

Pozycja w systemie Reveala

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Euphorbianae, rząd wilczomleczowce (Euphorbiales Lindl.), rodzina wilczomleczowate (Euphorbiaceae Juss.), podplemię Heveinae Müll.-Arg., rodzaj kauczukowiec (Hevea Aubl.)

Gatunki

• kauczukowiec brazylijski(Hevea brasiliensis (Willd. ex Adr. Juss.) Muell. Arg.) - najwydajniejszy gatunek, uprawiany w Brazylii i na Malajach. Roślina kauczukodajna.
• Hevea benthamiana Muell. Arg.

 

 

 

Zastosowanie

Rośliny kauczukodajne uprawia się na dużą skalę na plantacjach w celu pozyskiwania soku mlecznego (lateksu), który jest przerabiany na kauczuk naturalny.

4.Bananowiec:

Banan zwyczajny (Musa x paradisiaca L.) - gatunek lub odmiana rośliny należąca do rodziny bananowatych (Musaceae). Ma liczne synonimy: banan właściwy, banan rajski, pizang, figa rajska, figa błogosławiona, muza.

Charakterystyka

Łodyga

Dorasta do wysokości 15 m.

Owoce

Długości do 30 cm, zawierające do 20% cukrów

 

Zastosowanie:

 

• Roślina uprawna : uprawiana dla owoców, główni producenci to: Brazylia, Indie, Filipiny.

5.Ananasy:

Ananas jadalny (Ananas comosus (L.) Merr.), nazywany także ananasem właściwym lub a. czubatym - gatunek rośliny uprawnej, byliny|byliny z rodziny bromeliowatych. W stanie dzikim występuje w Brazylii.

 

Charakterystyka

Łodyga

Silnie skrócona, dorasta do 1,2 m.

Liście

Długie, sztywne, kłujące, na łodydze ułożone spiralnie

Kwiaty

Niepozorne, ciasno stłoczone, sześciodzielne, fioletowe.

Owoc

Rozwija się ze zrośniętych szypułek kwiatowych, przysadek, działek kielicha i zalążni. Owoce są beznasienne, o masie 1-2 kg, czasem 5 kg, o barwie brunatnozielonej, po dojrzeniu złotawożółte. Pióropusz liści ponad owocem nosi nazwę korony. Normalnie dojrzewa w okresie letnim. Obecnie dzięki opryskom kwasem naftylooctowym reguluje się rozwój roślin, aby plantacje dawały plon w ciągu całego roku. Pierwszy plon zbiera się po 18-24 miesiącach od założenia plantacji.

Zastosowanie

• Roślina uprawna : Ananas był uprawiany w Ameryce na długo przed przybyciem Kolumba. Największe uprawy mają Chiny, Hawaje, Filipiny, Brazylia i Meksyk.
  • Rozmnażanie: przez sadzonki zielne.
• Sztuka kulinarna : Duże soczyste i aromatyczne owoce nadają się do spożycia zarówno w stanie surowym jak i po przetworzeniu (soki, dżemy, kompoty). Zawierają enzym ułatwiający trawienie (bromelina).

Zastosowanie lecznicze

• Surowiec: owoce, liście
• Zawartość: Owoce są bardzo bogate w cukry, których mogą zawierać do 14%. Poza tym w ich składzie znajdują się spore ilości witaminy C (do 40 mg%), kwasy organiczne, związki miedzi i potasu, a ponadto bromelina, oraz ferment proteolityczny.
• Działanie i zastosowanie: Zarówno świeże owoce, jak i nie konserwowany sok ananasowy, posiadają pewne, minimalne, znaczenie lecznicze. Ich spożywanie wskazane jest w wielu dolegliwościach. Przede wszystkim przy niestrawności i ogólnie dla poprawy trawienia. Korzystnie oddziałują także na nerki, serce i naczynia wieńcowe.

Winno się je stosować (oczywiście w połączeniu z innymi lekami) również w schorzeniach wątroby i zaburzeniach żołądkowo - jelitowych spowodowanych niestrawnością i przy słabym wydzielaniu soków trawiennych. A w tym miejscu zaznaczyć trzeba, iż nie powinno się jeść owoców i pić soku przez osoby cierpiące na przewlekły nieżyt żołądka i jelit, nadkwaśność i chorobę wrzodową dwunastnicy. Ponieważ sok ananasowy jest bogaty w witaminę C ma również pewne znaczenie przy leczeniu szkorbutu. Natomiast jego działanie przeciwzapalne i likwidujące obrzęki sprawia, iż można go przykładać na miejsca stłuczone, otarte i opuchnięte, a także na ropiejące krosty, zaś owoców używać do maseczek kosmetycznych w wypryskach skórnych i trądziku młodzieńczym. Niedojrzałe owoce i sok z liści (mający właściwości przeciwrobacze) są absolutnie zakazane kobietom ciężarnym, mogą bowiem spowodować poronienie.

6.Orzechy kokosowe:

Kokos właściwy, palma kokosowa (Cocos nucifera L.) – jedyny gatunek z monotypowego rodzaju kokos (Cocos L. Sp. Pl. 1753), należącego do rodziny arekowatych.

Nazwa palmy kokosowej w sanskrycie to kalpa vriksha, które tłumaczy się jako " drzewo, które zaspokaja wszystkie potrzeby życia".

Palma kokosowa pochodzi z południowo-wschodniej Azji lub z północno-zachodniej Ameryki Południowej. Kopalne szczątki z Nowej Zelandii wskazują, że rośliny o małych orzechach kokosowych rosły tam już przed 15 milionami lat. Najstarsze skamieniałości były znajdowane w Radżastanie w Indiach. Jej owoce wyrzucone przez morze i zdolne do kiełkowania znajdowano w Norwegii. Obecnie jest najczęściej występującą palmą, gdyż rośnie wzdłuż wszystkich tropikalnych brzegów morskich.

Charakterystyka

Pień

Dorasta do 30 m wysokości.

Liście

Pierzaste, 4-6 m długości i szerokości 60-90 cm.

Owoce

Owoc palmy kokosowej jest jednonasiennym pestkowcem, zrośniętym z trzech owocolistków. Owocnia składa się ze stosunkowo cienkiego egzokarpu (skórki), mezokarpu stanowiącego grubą warstwę brązowych włókien (tzw. koira) i zdrewniałego endokarpu tworzącego pestkę (tzw. orzech kokosowy), w której znajduje się pojedyncze nasiono. U podstawy owocu znajdują się trzy otwory kiełkowe, ale tylko jeden pokryty jest tak miękką skorupą, że może się przez nią przebić kiełkujący pęd.

Wewnętrzną ścianę nasienia wyścieła gruba warstwa stałego bielma, po wysuszeniu nazywana koprą. Kopra zawiera do 70% tłuszczu, 14% cukrów i 7% białka. Wnętrze nasienia wypełnia płynna postać bielma - mleko kokosowe. Owoc zawiera dużo nasyconych kwasów tłuszczowych i cukrów oraz stanowi bogate źródło żelaza i witaminy C. Owoce palmy kokosowej mogą ważyć do 2.5 kg, a mimo to mają zdolność utrzymywania się na powierzchni wody i roślina jest łatwo przenoszona przez morskie prądy (hydrochoria) na znaczne odległości.

Wymagania

Piaszczyste, słone plaże. Roślina światłolubna. Regularne opady (75-100 cm rocznie).

 

Zastosowanie

1. Wszystkie części palmy kokosowej są użyteczne. Z jednego drzewa można uzyskać do 75 "orzechów" rocznie co stanowi znaczącą wartość ekonomiczną.
2. Miąższ - biały i mięsisty jest jadalny na świeżo lub wysuszony po ugotowaniu. Starty na wiórki używany jest w cukiernictwie. Używa się go również przy produkcji kosmetyków z powodu właściwości wygładzania i rozjaśniania skóry.
3. Wnętrze orzecha kokosowego wypełnia "woda" zawierająca cukry, używana jako napój chłodzący i do wyrobu galaretowatego deseru Nata de Kokos. Dojrzałe owoce mają znacznie mniej płynu niż młode okazy. Woda orzecha kokosowego jest sterylna aż do chwili kiedy orzech kokosowy zostanie otwarty (chyba, że jest popsuty). Woda kokosowa, często prosto z kokosa, jest popularnym napojem w klimacie tropikalnym. Doskonale gasi pragnienie i jest izotoniczna - uzupełnia sole mineralne, które organizm wypaca. Podaje się ją także w przypadkach biegunki, wymiotów i problemów żołądkowych.
4. Mleko orzecha kokosowego, zawierające w przybliżeniu 17% tłuszczu, robi się przecierając utarty miąższ orzechów kokosowych z gorącą wodą albo gorącym mlekiem, które wyciąga olej i aromatyczne związki z włókien. Używa się go do drinków, jest też składnikiem kuchni tajskiej.
5. Śmietanka orzecha kokosowego zbiera się na powierzchni ochłodzonego mleka orzecha kokosowego. Można z niej uzyskać wysokiej jakości olej kokosowy.
6. Pozostałe po ekstrakcji oleju włókniste wytłoki zawierają około 20% białka i stanowią doskonałą paszę dla zwierząt hodowlanych.
7. Z soku z naciętych kwiatostanów orzecha kokosowego robi się wino palmowe zwane na Filipinach, tuba
8. Młode listki są jadane na surowo, gotowane lub marynowane jako jarzyna (tzw. kapusta palmowa).
9. Pąk szczytowy kłodziny zwany sercem palmy - białawy pęd o długości 30-40 cm, jest rzadkim delikatnym przysmakiem. (Niestety bez niego roślina ginie). Serca palmy są zjadane w sałatce, zwanej czasami "sałatką milionera ".
10. Z włókna kokosowego wytwarza się liny, pędzle, szczotki, maty zastępujące dywany, uszczelnia się nim łodzie. Jest też używane szeroko w ogrodnictwie do robienia kompostu jako substytut torfu.
11. Kopra jest wysuszonym miąższem, stosowanym jako składnik ciast. Można z niego wytłoczyć gorszej jakości olej kokosowy
12. Kłodzinę palmy kokosowej wykorzystuje się w budownictwie i rzeźbiarstwie.
13. Liście służą do wyrobu koszy i przykrywania dachów, budowy płotów czy ścian budynków .
14. Skorupy mogą być używane jako paliwo i są dobrym źródłem węgla drzewnego.
15. Mieszkańcy Hawajów wydrążali pnie aby robić bębny, pojemniki, lub nawet małe kajaki.
16. Drewna używa się do budowy mebli i, z uwagi na wytrzymałość, kładek.
17. Woda orzecha kokosowego jest zbliżona do osocza krwi i jest używana w awaryjnych przypadkach jako dożylne uwodnienie płynne, kiedy brak innego płynu. Jest bogata w potas, wapń i chlorki.
18. Z korzeni przyrządza się farbę, płyn do płukania ust i lek przeciw dezynterii. Zgniecionych w miotełkę używa się do mycia zębów.
19. Połówki skorupy orzecha kokosowego są używane w teatrach i przy udźwiękowieniach filmów. Uderzanie ich o siebie imituje tętent końskich kopyt.
20. Wysuszone połówki skorupy orzecha kokosowego są używane do polerowania podłóg.
21. Wydrążone skorupy orzecha kokosowego są używane w domowej hodowli zwierząt jako domki dla gryzoni i małych ptaków, albo elementy ozdobne w akwariach z rybkami.

7.Kawa(kawowiec):

Kawowiec (kawa) (Coffea L.) – rodzaj wiecznie zielonych krzewów i drzew z rodziny marzanowatych. Obejmuje ok. 40 gatunków drzew i krzewów w większości z terenu Afryki. Niektóre z nich są uprawiane.

Charakterystyka

Pokrój

Posiadają dwa rodzaje pędów – jedne rosną pionowo w górę. Od nich odrastają pędy poziome.

Liście

Naprzemianległe, błyszczące, pojedyncze, o całym lub pofałdowanym brzegu; mają krótki ogonek, osiągają długość do 35 cm.

 

Kwiaty

Białe lub kremowe. Rurkowate, intensywnie pachnące. Pojedyncze lub zebrane w kwiatostany u nasady liści.

Owoc

Czerwony pestkowiec z wyglądu przypominający jagodę; zawiera dwa jednostronnie spłaszczone nasiona. Nasiona niektórych gatunków kawy zawierają kofeinę, alkaloid o działaniu pobudzającym. Nasiona te są wykorzystywane do przygotowania parzonego napoju – kawy.

 

Zastosowanie

• Roślina uprawna: Kawowce uprawiane są na plantacjach w strefie międzyzwrotnikowej Afryki, Ameryki Południowej i Azji. Najczęściej są to gatunki kawa arabska (arabika) (Coffea arabica; 80-90% produkcji światowej) i kawa kongijska (robusta) (Coffea canephora; reszta produkcji).

 

8.Herbata:

Herbata – wiecznie zielona roślina z rodzaju kamelia, pochodząca z południowo-wschodniej Azji. Uprawia się krzewy herbaty chińskiej (Camellia sinensis, syn. Thea sinensis - polska nazwa herbata pochodzi od łac. herba thea), drzewa herbaty asamskiej (Camellia assamica) oraz ich mieszańce – herbatę gruzińską i cejlońską. Uprawiana w wielu krajach strefy zwrotnikowej, także poza Azją, dla pączków i liści, z których po uprzednim przygotowaniu (suszenie, czasami fermentacja) przyrządza się napar o tej samej nazwie. Nazwą „herbata” określa się również napary z innych ziół, np. herbata rumiankowa, herbata paragwajska, herbata Rooibos.

 

Rodzaje herbaty

Istnieje wiele rodzajów herbaty. Najpopularniejsze z nich to herbata czarna, zielona, biała, pu-erh, oolong, aromatyzowana i prasowana.

Czarna herbata otrzymywana jest w wyniku czterech procesów - więdnięcia, skręcania, fermentacji i suszenia. Legenda głosi, iż czarna herbata powstała przypadkowo, w wyniku zmoknięcia (powodującego fermentację) ładunku zielonej herbaty, przewożonej kliprem do Anglii.

Czarną herbatę zwyczajowo dzieli się na następujące kategorie:

• Pekoe, Orange Pekoe, Flowery Orange Pekoe – różne rodzaje małych liści z górnej części krzewu; według miłośników herbaty to one umożliwiają zaparzenie najlepszego napoju.
• Broken Pekoe, Broken Orange Pekoe – jak wyżej; liście mechanicznie łamane podczas produkcji.
• Souchong – duże liście herbaciane, zbierane z reguły z dolnej części krzewu.
• Pył herbaciany – najgorszy rodzaj „surowca”. Używany do produkcji herbaty ekspresowej.

Najbardziej popularne gatunki czarnej herbaty: assam, yunnan, darjeeling, ceylon.

Zielona herbata (绿茶) powstaje z liści nie poddanych fermentacji – natychmiast po zerwaniu przeprowadzany jest proces suszenia. Dzięki temu przechowuje ona więcej cennych składników od czarnej herbaty lub oolonga. Jest też delikatniejsza w smaku od czarnych herbat.

Najbardziej popularne gatunki zielonej herbaty: genmaicha, gunpowder, lung ching, sencha.

Biała herbata powstaje z młodych pączków, które jeszcze nie zdążyły się rozwinąć. Zebranie takich pączków możliwe jest jedynie na wiosnę. Krzewy, z których powstać ma biała herbata, są czasami dodatkowo chronione przed słońcem – ma to zapobiec wykształceniu się chlorofilu. Pączki następnie więdną i są suszone. Herbata ta produkowana jest w głównie w Chinach. Herbata biała ma odcień lekko srebrnawy, a po zaparzeniu ma kolor jasnosłomkowy. Jest to najdroższy rodzaj herbaty – ceny zależą od gatunku, niemniej w Polsce przeciętnie kosztuje ona od 30 zł do ponad 100 zł za 100 g.

Herbata pu-erh (普洱茶) jest herbatą czerwoną, która przechodzi dodatkowy proces fermentacji i leżakowania. Pochodzi z prowincji Junnan w południowych Chinach. O ile herbatę pozostałych rodzajów przechowuje się nie dłużej niż rok, o tyle herbata pu-erh może leżeć nawet 50 lat. Jej charakterystyczną cechą jest bardzo silny zapach i smak. Uważana jest za herbatę mającą bardzo korzystny wpływ na zdrowie. Z tego względu np. czasach dynastii Tang picie herbaty pu-erh było przywilejem cesarza.

Herbata oolong (lub ulung, 烏龍茶) często jest nazywana „niedofermentowaną” lub „półfermentowaną”. Produkowana jest w Chinach. Zbiór liści odbywa się w ściśle określonym czasie. Zaraz po zebraniu, liście pozostawiane są na słońcu. Kiedy zwiędną, zbiera się je i wytrząsa w bambusowych koszach w celu obtarcia brzegów liści. Czynności te (więdnięcie i wytrząsanie) powtarza się kilkakrotnie na przemian, do momentu, kiedy liście zyskają kolor żółtawy. Wtedy poddaje się je krótkiej fermentacji (stanowi ona 12-20% fermentacji zwykłej) i procesowi palenia. Liście tej herbaty nigdy nie są połamane przez skręcanie, są zawsze całe.

Herbaty aromatyzowane powstają przez mieszanie dodatkowych aromatów z liśćmi herbat - zielonej, czarnej, pu-erh, lub oolong. Czynność tę wykonuje się tuż przed pakowaniem, czyli po dokonaniu się wszystkich procesów związanych z produkcją herbaty. Najczęściej do herbat dodaje się płatki kwiatów (róży, jaśminu) lub owocowych esencji zapachowych. Nie należy mylić herbat aromatyzowanych z naparami ziołowymi, zwanymi „herbatkami ziołowymi”, które nie powstają na bazie herbaty i nazwę herbata noszą niesłusznie.

Najbardziej popularne gatunki herbat aromatyzowanych: Earl Grey, lapsang souchong.

Herbaty prasowane znane są od czasów panowania w Chinach dynastii Tang. Wytwarzano wtedy herbatę w formie twardych kulek, wystawiając liście pod działanie pary, następnie prasując je i dopiero wtedy poddając suszeniu. W takiej właśnie formie herbata dotarła do Japonii. Obecnie herbata jest prasowana hydraulicznie na kształt płytek, niewielkich kostek, kulek, gniazd lub miseczek.

9.Pieprz:



Pieprz (Piper L.) - rodzaj głównie roślin zielnych (wiele jest pnączy), a także krzewów i drzew z rodziny pieprzowatych (Piperaceae), która obejmuje 1000-2000 gatunków

Zastosowanie

• Liście pieprzu betelowego i metystynowego są używane do żucia.
• Roślina ozdobna - pieprz ozdobny.

 

10.Cynamon:

Cynamonowiec (Cinnamomum Scheffer) - rodzaj roślin z rodziny wawrzynowatych. Obejmuje ok. 250 gatunków, które pierwotnie występowały tylko we wschodniej i północno-wschodniej Azji. Obecnie uprawiane w całej strefie klimatu subtropikalnego. Wszystkie gatunki zawierają gruczołki, w których zbierają się olejki eteryczne. Gruczołki te znajdują się w całych roślinach (liście, drewno, kora, korzenie).

 

Charakterystyka

Pokrój

Drzewa lub duże krzewy.

Liście

Wiecznie zielone, skórzaste, woskowatopołyskujące, naprzeciwległe.

Kwiaty

Niepozorne, zielonkawe, zebrane w wiechy wyrastające z kątów liści. Obupłciowe, rzadziej rozdzielnopłciowe.

Owoce

Podłużne, jednonasienne jagody od czerwonych do prawie czarnych, wielkości wiśni.

Wymagania

Rośliny wymagające dużej wilgotności powietrza i dość ciężkich, zasobnych gleb gliniastych.

 

Zastosowanie

Cynamon to popularna przyprawa kuchenna o właściwościach afrodyzjakalnych, którą otrzymuje się przede wszystkim z wysuszonej kory cynamonowca cejlońskiego (najbardziej ceniony) oraz wielu innych gatunków tego rodzaju (które rzadko są importowane do Europy, a mają znaczenie tylko dla kuchni regionalnej), a nawet innego rodzaju ("cynamon z Batawii" Cassia vera oraz "cynamon biały" Persea). Występuje w dwóch postaciach, utarty na proszek lub w niewielkich, zwiniętych w rulonik kawałkach, ma kolor rdzawy i dzięki zawartemu w niej olejkowi cynamonowemu charakterystyczny słodkawo-korzenny, lekko piekący smak i silny aromat.

Cynamon używany jest do przyprawiania potraw słodkich z ryżu, pieczonych jabłek, wina grzanego i ponczu. Niewielkie ilości cynamonu służą do aromatyzowania gulaszu, baraniny, gotowanych ryb i szynki.

11.Wanilia:

Wanilia (Vanilla Plum. ex Mill. Gard.Dict.ed.VI 1752) - rodzaj roślin jednoliściennych z rodziny storczykowatych, liczący około 100 gatunków rosnących dziko w strefach tropikalnych.

 

12..Goździki:

Goździki - nierozkwitłe, wysuszone pączki kwiatowe drzewa goździkowego, służące jako przyprawa.

Goździki mają barwę ciemnobrunatną, powstała w czasie suszenia i odymiania. Smak mają piekący dzięki olejkowi znajdującym się w pączkach w ilości 15 do 20 %. Zapach daje goździkom eugenol.

Do handlu goździki dostarczane są w workach lub w beczkach. Najlepsze są goźdzki azjatyckie (amboina maluckie). Najczęściej spotykane są goździki z Zanzibaru.

Dobre goździki powinny być tłuste i ciężkie. Rzucone do wody powinny tonąć lub przynajmniej ustawiać się pionowo. Goździki należy przechowywać w naczyniach szklanych, szczelnie zamkniętych, chronić je przed słońcem i wysychaniem.

Goździki są używane jako przyprawa do kompotów, konfitur, marynat i wyrobów cukierniczych.

13.Trzcina cukrowa:

Cukrowiec lekarski (Saccharum officinarum L.) - gatunek byliny należący do rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Zwyczajowo nazywana jest trzciną cukrową, mimo, że z biologicznego punktu widzenia jest to nazwa nieprawidłowa, roślina nie należy bowiem do rodzaju trzcina, lecz rodzaju cukrowiec. Prawdopodobnie pochodzi z Nowej Gwinei. Uprawiana jest wszędzie w strefie tropikalnej.

Charakterystyka

Łodyga

Źdźbło osiąga wysokość do 2-6 (8) m i średnicę 2-7 cm, jest nierozgałęzione. U dołu nagie i woskowate, z pierścieniami blizn po liściach, u góry okryte zachodzącymi na siebie pochwami liściowymi. Zwykle żółtawe lub czerwonawe. Międzywęźla mają ok. 20 cm, skracają się w dole źdźbła. W węzłach wyrastają korzenie (w dole) lub ich zawiązki, a nad nimi znajduje się strefa przyrostu pozbawiona nalotu woskowego. Miękisz wewnątrz źdźbła zawiera do 20% cukrów.

Liście

Naprzemianległe o długości 50-200 cm i szerokości 4-10 cm. Z szerokim i jasnym nerwem środkowym oraz ostrym brzegiem blaszki.

Kwiaty

Niepozorne, w biało owłosionych kłoskach zebranych setkami w piramidalną wiechę.

Owoce

Podłużne ziarniaki, w uprawie rzadko obecne.

Zastosowanie

• Roślina uprawna :
• Surowiec do wyrobu cukru spożywczego i alkoholu. Trzcina cukrowa jest surowcem, z którego powstaje ponad połowa światowej produkcji cukru (cukier uzyskiwany z trzciny cukrowej nazywany jest cukrem trzcinowym). Najważniejszym producentem jest Brazylia, na drugim miejscu plasują się Indie. W strefie umiarkowanej z konieczności trzcina zastępowana jest przez buraka cukrowego, z którego powstaje cukier buraczany. W Brazylii większą część trzciny przeznacza się na produkcję etanolu, gdzie alkohol ten służy jako paliwo do samochodów. Na Kubie produkuje się z niej także rum. Trzcina może być również surowcem w przemyśle papierniczym i farmaceutycznym. Kawałki źdźbła spożywane są jako słodycze.

Światowe zbiory trzciny cukrowej wynoszą obecnie ponad 1,3 mld ton. Żniwa zwane zafra (hiszp.) są ważnym wydarzeniem w życiu społeczeństw takich państw jak Kuba i Brazylia.

14.Mahoń:

Mahoń - drewno otrzymywane z różnych gatunków i rodzajów drzew. Mahoń amerykański pozyskuje się z mahoniowca (Swietenia), natomiast mahoń afrykański (tzw. zamahoń) z grusz afrykańskich (Mimusops).

 

Mahoń stosowany jest na okleiny, meble artystyczne, ceniony jako drewno modelarskie w odlewnictwie, także znalazł swoje zastosowanie przy budowie gitar elektrycznych wykonawców cięższych odmian muzyki. Stosowany jest też do produkcji śmigieł i wyposażenia wnętrz statków, oraz w tradycyjnym szkutnictwie do budowy drewnianych jachtów i łodzi zarówno żaglowych jak i klasycznych motorowych. Dawniej używany był też do wyrobu przyborów kreślarskich, a obecnie jest wykorzystywany w meblarstwie i stolarstwie. Ciężar właściwy drewna mahoniowego w kg/m³ wynosi: przy 15% wilgotności: 600 kg, całkowicie suchego: 550 kg.

15.Heban:

Heban - cenne drewno różnych gatunków drzew (głównie hebanowców) rosnących w strefie międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej. Jest ciemno zabarwione lub czarne, twarde, ciężkie, trudno łupliwe.

Wykorzystywane jest do wyrobu instrumentów muzycznych, przyborów kreślarskich, mebli artystycznych, w rzeźbiarstwie.
Największą wartość ma heban czarny dostarczany głównie przez gatunki drzew z rodzaju hebanowiec Diospyros, głównie z Diospyros ebenum.

Nazwy hebanu powiązane są z barwą drewna, np. heban czarny, heban zielony, lub z krajem albo portem wywozu, np. heban Bombaj, heban Cejlon, heban Madagaskar.

Imitację hebanu można otrzymać poprzez nasycenia odpowiednimi barwnikami drewna z gruszy, dębu lub grabu. Podobny, czarny wygląd ma polski heban.

16.Palisander:



Palisander - drewno drzew tropikalnych z rodzaju Dalbergia rosnących w Ameryce Środkowej w lasach tropikalnych (głównie w Hondurasie). Palisandru używa się m.in. do wyrobu mebli artystycznych i instrumentów muzycznych.


17.Storczyki( orchidee):

Storczykowate (Orchidaceae Juss.) – rodzina roślin obejmująca ponad 20 tysięcy gatunków bylin (samożywnych i saprofitycznych). Jest jedną z najbogatszych w gatunki rodzin roślin wyższych..

Rośliny z rodziny storczykowatych o efektownych i oryginalnych kwiatach są potocznie nazywane orchideami.

 

Morfologia

Liście

Wydłużone, całobrzegie.

Kwiaty

Charakteryzują się zrośnięciem pręcikowia z szyjką słupka w prętosłup (gynospermium) oraz tzw. pyłkowinami (Pollinaria, pollinia), czyli garstkami pyłku zlepionymi w małe grudki. Każdy kwiat składa się z dwuokółkowego okwiatu, którego części w czasie rozwoju skręcają się o 180° w stosunku do swojego pierwotnego położenia (resupinatio). Środkowa działka wewnętrznego okółka przekształcona jest w tzw. warżkę (labellum), niejednokrotnie podzieloną, często wydłużoną ku tyłowi w tzw. ostrogę. Jest ona umieszczona na dole kwiatu i służy owadom za miejsce do siadania. Kwiaty przeważnie zebrane w kwiatostany typu wiecha bądź grono, zapylane przez zwierzęta (głównie owady, rzadziej ptaki).

Owoce

Torebka z dużą ilością bezbielmowych (do 1 mln) bardzo drobnych nasion, rozsiewanych przez wiatr. Nasiona w większości są niezdolne do kiełkowania bez obecności grzybów charakterystycznych dla danych gatunków (mikoryza).

Ekologia

Występują głównie w strefie międzyzwrotnikowej (epifity i liany), rzadziej w umiarkowanej (łąki i leśne polany). Wiele gatunków żyje w symbiozie z grzybami (mikoryza).

Zastosowanie

Rośliny ozdobne

Ze względu na piękne, oryginalne kwiaty, trwałe i silnie pachnące, uprawia się głównie w szklarniach, zwłaszcza w Wielkiej Brytanii i Belgii. Uprawiane są liczne ozdobne gatunki i ich mieszańce (m.in. z rodzaju katleja, Laelia, Stanhopea, Dendrobium, Odontoglossum, Paphiopedilum) w wielu odmianach, zwanych storczykami lub orchideami. Bardzo dużo gatunków jest wykorzystywanych w kwiaciarstwie, zarówno jako kwiaty cięte, jak i doniczkowe. Cięte kwiatostany charakteryzują się dużą trwałością. Dzięki rozmnażaniu z merystemów łatwa stała się hodowla doniczkowa.

Sztuka kulinarna

Znaczenie gospodarcze ma wanilia.

18. Epifity:

Epifit (porośle, aerofit) - roślina rosnąca na innej roślinie, ale nie prowadząca pasożytniczego trybu życia. Korzysta z innego gatunku jako podpory, a odżywia się samodzielnie. Wyrasta w miejscach, gdzie gromadzi się martwa materia organiczna (np. w kącie gałęzi/pędu) lub osiedla się na pędach innych roślin, a składniki odżywcze i wodę pobiera z powietrza lub opadów.

Epifity nie pozostają zupełnie obojętne dla roślin służących im za podłoże. Zatykają bowiem ich przetchlinki utrudniając wymianę gazów. Przyczyniają się także do butwienia kory, poprzez akumulację cząstek mineralnych i organicznych w swych darniach. Tworzą też tym samym warunki do rozwoju pasożytów: grzybów i owadów.

W naszych warunkach klimatycznych epifitami są głównie rośliny zarodnikowe: mszaki, porosty, glony. Rzadziej (jako semiepifity) na innych roślinach wyrastają gatunki zielne, lub nawet krzewy i drzewa. Ma to miejsce w sytuacjach szczególnie sprzyjających kolonizacji np. w przypadku starych, próchniejących wierzb, zwłaszcza głowiastych. Między ich konarami gromadzi się gruba warstwa próchnicy umożliwiająca rozwój np. bzu czarnego lub jarzębinie.

Epifity znacznie ważniejszą rolę odgrywają w lasach obszarów tropikalnych oraz w lasach górskich, gdzie stanowią istotną część flory. Na około 18 tysięcy gatunków z rodziny storczykowatych, aż 10 tysięcy rośnie w tropikach i znaczna ich część to właśnie epifity. Szczególnie często epifity występują także wśród przedstawicieli rodzin: bromeliowatych Bromeliaceae, begoniowatych Begoniaceae, pokrzywowatych Urticaceae, pieprzowatych Piperaceae, obrazkowatych Araceae.

19.Liany:

Liany - pnącza o zdrewniałych łodygach. Występują w cienistych lasach strefy międzyzwrotnikowej, rzadko w strefie umiarkowanej. Korzystając z innych roślin lub przedmiotów jako podpór, wynoszą ku światłu organy asymilacyjne.